به گزارش پایگاه تحلیلی‌خبری آستان‌خبر، استان گیلان به دلیل شرایط جغرافیایی یکی از پربارش‌ترین استان‌های کشور به نسبت دیگر استان‌ها است، اما با اینکه گیلان یکی از پربارش‌ترین استان‌های کشور محسوب می‌شود ولی به دلیل پراکنش بارش در فصول مختلف، مشکل تأمین آب زراعی در زمان نیاز ابی از مسائل عمده استان‌های شمالی کشور محسوب می‌شود.

علیرغم بارش‌های نسبتا مناسب در استان گیلان در طی سالیان گذشته ولی بیش از ۷۰ درصد این بارش‌ مربوط به پیش از فصل کشت و فصل زمستان است که همین امر سبب می‌شود تا آب ناشی از این بارش فقط در معدودی از سدها و آب‌بندان‌های سنتی ذخیره‌سازی شده و مابقی آب هدر رفته و از طریق رودخانه‌ها روانه دریا شود.

یکی از بهترین و می‌توان گفت یکی از کاربردی‌ترین راهکارها در ذخیره‌سازی آب ناشی از بارش‌ها به‌منظور استفاده حداکثری برای فصل زراعی احداث بندهای کوتاه یا سدهای لاستیکی است که سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند به همین دلیل در چندسال گذشته سدهای لاستیکی خوبی در استان گیلان احداث و یا در دست احداث و در آستانه بهره‌برداری هستند که بسیار به تثبیت و پایداری در تأمین و مدیریت آب مورد نیاز اراضی کشاورزی کمک می‌کند.

به گفته کارشناسان حوزه آب یکی از اهداف ایجاد سد لاستیکی در گیلان حفظ و بهبود وضعیت موجود در بستر رودخانه‌ها و ایستگاه‌های پمپاژ و تأمین معیشت مردم که وابسته به تولید محصول استراتژیک برنج است.

طبق آمارهای سازمان آب منطقه‌ای در حال حاضر حجم ذخیره آب سد سفیدرود ۱۵۴ میلیون مترمکعب است. آب‌بندان‌های گیلان نیز در بهترین شرایط قادر به تامین کمتر از ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب برای کشاورزی هستند؛ این در حالی است که نیاز شالیکاری استان بیش از ۲/۵ میلیارد مترمکعب است لذا علاوه بر لزوم احیای آب‌بندان‌های موجود، ساخت سدهای کوتاه (لاستیکی) در مدیریت منابع آب استان ضرورت دارد.

با توجه به چالش‌های احداث سدهای خاکی و بتنی که پیشتر در خصوص سدهای شفارود و لاسک ایجاد شد و با اعتراض فعالان زیست‌محیطی مواجه بود، ضرورت ایجاد سدهای لاستیکی بیش از همیشه احساس می‌شود؛ زیرا بسیار به ذخیره‌سازی و تأمین آب زراعی در فصل کشاورزی کمک خواهد کرد.

به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان گیلان در طی سال‌های گذشته ساخت ۱۱ سد لاستیکی در استان پیش‌بینی شده بود و تاکنون از این تعداد، چهار سد لاستیکی در استان گیلان به بهره‌برداری رسیده است.

آن طور که وحید خرمی می‌گوید دیگر سدهای لاستیکی استان گیلان از جمله ماسال با پیشرفت‌ فیزیکی ۸۷ درصد، تولم شهر صومعه سرا ۷۷ درصد، گرکانرود تالش ۶۷ درصد، فخر آباد رشت ۸۷ درصد، ملاهادی آستارا ۶۵ درصد و انبارسر در آستانه اشرفیه با پیشرفت ۱۰ درصدی در دست احداث است.

همواره یکی از مشکلات در احداث انواع سدها مشکلات مالی و عدم به موقع تخصیص اعتبار بوده است ولی به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان گیلان برای احداث ۱۱ سد لاستیکی در استان۱۶۰ میلیارد تومان از اعتبارات سفر رئیس جمهوری مصوب شده بود که تاکنون ۱۰۰ میلیارد تومان از این اعتبارات برای این سدها اختصاص یافته است.

طبق گفته‌های خرمی قرار است تا پایان سال ۲۰ میلیارد تومان دیگر نیز از اعتبارات سفر برای سدهای لاستیکی استان اختصاص یابد که با اختصاص بخشی از این اعتبار برای دو سد خالکایی ماسال و فخرآباد رشت این پروژه‌ها امسال به بهره‌برداری می‌رسد و همچنین مطالعات فاز صفر ۱۰ سد لاستیکی دیگر نیز در استان انجام شده که پس از بررسی‌های فنی و تأمین اعتبارات لازم می‌توانند در دستور کار قرار گیرند.

در چند سال اخیر یکی از مشکلات موجود در آغاز فصل زراعی عدم آبرسانی به موقع به پایین دست بوده است ولی با بهره‌برداری از سد لاستیکی ماسال با حجم تنظیم سالانه حدود ۱۷ میلیون متر مکعب آب و حجم مخزن ۱۲۰ هزار متر مکعب، وضعیت آبرسانی به ۹۲۵ هکتار از اراضی شالیزارهای پایین‌دست بهبود خواهد یافت.

جلوگیری از تداخل آب شور دریا با آب شیرین رودخانه، آبگیری ایمن کانال انحراف آب، ذخیره موقت دبی تراز رودخانه و زهکش ها برای تأمین آب کشاورزی، افزایش سطح تراز آب در رودخانه و کاهش هزینه پمپاژ، بهبود شرایط زیست محیطی و تغذیه سفره‌های آب زیر زمینی، بهره‌برداری توریستی و تفریحی و ساماندهی رودخانه در این محدوده را از دیگر اهداف ساخت سدهای لاستیکی است که در فصول کم بارش در استان گیلان بسیار می‌تواند به آبرسانی به موقع در اراضی کشاورزی کمک کند.

گزارش: سعید شفیعی ثابت

پایان پیام/۴۲۰۲