به گزارش آستان‌خبر؛ «علی‌پور حسن» با تسلیت ایام حزن ماه محرم با اشاره به باورها و آیین‌های عاشورایی در گیلان به ویژه در شهرستان آستانه‌اشرفیه اظهار کرد: تکایا و هیئت‌های عزاداری در گیلان بیشتر سنتی و محله‌ای هستند.

این فعال رسانه‌ای و کارشناس مسائل فرهنگی با بیان اینکه «استاد فخر موسوی» اولین کسی بود که در نوحه خوانی، نوآوری و ساختارشکنی کرد گفت: آستانه‌ای‌ها به شدت سنتی هستند و هنوز هم دیده می‌شود که هر کدام از روزهای دهه اول محرم تا روز عاشورا برای خودش نامگذاری و نوحه خاصی دارد.

وی بیان کرد: مثلا یک روز که روز «حر» است باید نوحه «باخبر مردمان حر ریاحی رسید…» خوانده شود و یا در شب تاسوعا باید نوحه وداع حضرت زینب (س) «ای زینب غم پرورم الوداع الوداع، ای یادگار مادرم الوداع الوداع» گفته شود، و اینگونه است که آستانه‌ای‌ها یک نوحه خاص و سبک خاصی در اجرا دارند که باید همان نوحه با همان سبک خاص خودش خوانده شود و مردم بیشتر می‌روند که فقط آن نوحه‌ها را بشنوند و گریه کنند.

پورحسن با اشاره به اینکه از گذشته یک روز قبل از محرم علم‌بندی در روستای «آقا پرنور» یکی از روستاهای آستانه انجام می‌شد و تا چهارم و پنجم محرم این مراسم در روستاهای‌های دیگر ادامه داشت اظهار کرد: مراسم علم‌بندی در همه روستاها و امامزاده‌ها همراه با نهار و پذیرای از عزاداران سیدالشهدا انجام می‌گیرد، مثلا یک‌روز می‌گفتند روستای «کماچال» علم‌بندی است و مردم از جاهای دیگر می‌رفتند آنجا و در خانه‌های اهالی آن روستا مهمان می‌شدند، صاحبخانه‌ها هر کدام به اقتضای شرایطشان ۱۵-۲۰ نفر بیشتر یا کمتر سوگواران را به خانه‌های خود دعوت می‌کنند و به آن‌ها اطعام می‌دهند.

وی اضافه کرد: از چهارم و پنجم محرم در آستانه «محله گردی» می‌کنند، برای مثال هیئت آل محمد (ص) و هیئت ابولفضل (ع) که برای محله «آقا سید محمد» هستند می‌رود، سمت «حسین آباد» و از آنطرف برمی‌گردند، می‌آیند به سمت حرم سید جلال‌الدین اشرف و در نهایت به سمت هیئت خودشان می‌روند.

پورحسن گفت: مراسم آتش زدن خیمه‌ها نیز از جمله کارهای سنتی است که عزاداران طی نذری که می‌کنند یا جز یاران اباعبدالله و یا جز یاران سپاه عمر سعد خیمه‌ها را به آتش می‌کشند و احساس می‌کنند اگر یکبار اینکار را در محرم انجام ندهند محرم برایشان محرم نشده و گویی امسال نتوانستند آنطور که باید و شاید عزاداری کنند.

وی در ادامه به سبک «سینه زدن» و «زنجیر زنی» آستانه‌ای‌ها در محرم اشاره و آنرا در نوع خود متفاوت با آنچه که در شهرها و شاید کشور انجام می‌شود دانست و گفت: آستانه‌ای‌ها برای زنجیر زدن گام دو ضرب می‌گیرند و زنجیر را کند می‌زنند.

پورحسن تصریح کرد: در این سبک زنجیرزنی، ابتدا عزادار یک گام بلند بر می‌دارد، زنجیر را جلو برده، بر میگردد روی شانه و دوباره با یک گام رو به جلو دوباره زنجیر را روی شانه دیگر می‌زند.

وی با تاکید بر اینکه زنجیری که آستانه‌ای‌ها استفاده می‌کنند، خیلی بزرگ است، اذعان کرد: زنجیر آستانه‌ای‌ها تقریبا چهار پنج برابر زنجیرهای معمولی است که دیگر دستجات عزاداری استفاده می‌کنند.

پورحسن همچنین با بیان اینکه در سینه زنی نیز آستانه‌ای‌ها ابتدا دست‌ها را به پشت می‌برند و بعد کاملا به سمت آسمان بلند می‌کنند و در نهایت یک ضرب بر سینه می‌زنند اظهار کرد: همین حرکات منظم و خیلی کند تا پایان سینه زنی انجام می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: سینه زنی‌هایی که در آستانه انجام می‌شود تا به مرحله شور برسد یعنی تا شب تاسوعا و روز عاشورا ریتمش تغییر پیدا می‌کند، یعنی در اوایل و در روزهای ابتدایی محرم سینه زنی و زنجیر زنی آرام‌تر و نوحه‌ها به دلیل سنگین‌تر بودن، آرام خوانده می‌شوند (شام عاشوراست این، عرصه گاه محشر است این، یا صف کربلا، شام عاشوراست این…)
پور حسن در ادامه بیان کرد: هیئت آل محمد (ص) آستانه قبل از اینکه در شب عاشورا به حرم آقاسید جلال‌الدین اشرف برسند از دسته جدا می‌شوند و با هم چندین حلقه دایره تشکیل می‌دهند و دور هم می‌چرخند و تعهد دارند که حتما ذکر «حیدر حیدر» گفته شود.

وی در پایان با بیان اینکه گیلانی‌ها نخستین ایرانیانی بودند که به دلیل پناه دادن به سادات علوی و همجواری و همزیستی با آن‌ها شیعه اثناعشری شدند اظهار کرد: هر کدام از شهرهای این استان آیین‌های خاصی برای خودش مانند «کتل زنی» و «چهل منبر» در لاهیجان و یا برپایی روز عاشورا در رودبنه و روستای امیر سلطان در روزهای بعد عاشورا دارد که برای بیان مجال بیشتری می‌خواهد.

منبع شبستان

انتهای پیام/۴۲۰۰