به گزارش آستان‌خبر؛ در سال ۱۳۸۷، دولت وقت به رهبری محمود احمدی‌نژاد با شعار کاهش تمرکز جمعیتی در پایتخت، طرحی برای مهاجرت کارکنان دولتی از تهران به استان‌ها به‌ویژه گیلان ارائه داد. اما این سیاست به جای آنکه باری از دوش تهران بردارد، تبدیل به پروژه‌ای پرحاشیه در دل طبیعت حساس استان گیلان شد؛ پروژه‌ای که امروز در سایه بازگشت تب زمین‌فروشی در شمال، به یک بحران محیط زیستی تمام‌عیار بدل شده است.

واگذاری به نام کارمندان، به کام سوداگران زمین

در ظاهر، هدف این طرح اسکان کارکنان گیلانی شاغل در پایتخت در زادگاهشان بود. برای این منظور، ۹۰ هکتار زمین در نزدیکی بندر کیاشهر گیلان که بخشی از آن در حریم تالاب ساحلی بوجاق قرار دارد، تسطیح و به بیش از دو هزار قطعه کوچک‌تر تقسیم شد.

اما این اراضی که در ابتدا محل دپوی زباله و زمین کشاورزی بود، به سرعت کاربری آن تغییر داده شد و با پرداخت تنها سه میلیون تومان، به متقاضیان واگذار شد. فعالان محیط زیست می‌گویند اغلب این کارکنان نه تنها محل کارشان را ترک نکردند، بلکه زمین‌ها را نیز در بازار سیاه به فروش رساندند. بدین‌ترتیب، پروژه‌ای که می‌توانست الگویی برای مهاجرت معکوس باشد، به فرصتی برای زمین‌خواری دولتی تبدیل شد.

پارک ملی بوجاق؛ قانون قربانی نقشه‌برداری جدید

پارک ملی بوجاق، نخستین پارک ملی خشکی-دریایی ایران، از سال ۱۳۸۱ به عنوان منطقه تحت مدیریت سازمان محیط زیست شناخته می‌شود. با این حال، در سال ۱۳۹۵، سازمان محیط زیست بخشی از محدوده ثبت‌شده این پارک را بدون طی تشریفات قانونی و اداری، از مناطق چهارگانه خارج کرد. این اقدام، هرچند غیررسمی و بدون تصویب شورایعالی محیط زیست بود، در عمل به سود واگذاری زمین‌ها تمام شد.

نقشه‌های حدنگاری وزارت نیرو که به تازگی منتشر شده‌اند، نشان می‌دهد که حدود ۳ هکتار از زمین‌های واگذار شده، دقیقاً در بستر تالاب قرار دارد. با این حال، ساخت و ساز در این قطعات همچنان ادامه دارد.

را این پروژه خطرناک است؟

ساخت‌وساز در اراضی تالابی از چند جهت نگران‌کننده است:

1. اکولوژیکی: تالاب‌ها محل زندگی گونه‌های نادر پرندگان، خزندگان، و ماهیان مهاجر هستند. تخریب این زیستگاه‌ها بر کل چرخه زیستی منطقه اثر منفی دارد.

2. زیست‌محیطی: تالاب‌ها به‌عنوان اسفنج طبیعی عمل کرده و آب‌های سیلابی را جذب می‌کنند. ساخت‌وساز در این مناطق، ریسک سیل را به‌شدت افزایش می‌دهد.

3. سلامت عمومی: وجود پشه، تولید گاز متان، و خطرات بهداشتی ناشی از عدم وجود تصفیه‌خانه مرکزی، سلامت ساکنان آینده را تهدید می‌کند.

4. اقتصادی: سرمایه‌گذاری روی زمینی که در درازمدت در معرض پیش‌روی آب دریای خزر یا تغییرات اقلیمی قرار دارد، عملاً بی‌ثبات و پرخطر است.

رامین محمدیان، فعال محیط زیست، در گفت‌وگویی اظهار داشت: «ساخت خانه در بستر تالاب نه تنها غیرقانونی است، بلکه عقلانی هم نیست. محیط زیست نه پاداش اشتغال در تهران است و نه پناهگاه سرمایه‌گذاری بی‌ضابطه.»

آینده چه خواهد شد؟

بازگشت تب زمین‌فروشی در شمال کشور، همراه با فشارهای سیاسی و اقتصادی، نشان می‌دهد که روند تعرض به منابع طبیعی نه متوقف شده و نه کنترل شده است. تجربه پروژه بوجاق یک هشدار جدی برای سایر مناطق حفاظت‌شده در کشور است: بدون شفافیت، نظارت مستقل، و ضمانت اجرای قوانین، هر سیاست عمرانی می‌تواند به تهدیدی برای طبیعت و ساکنان آینده تبدیل شود.

در نهایت، باید پرسید: نجات تهران، اگر به بهای نابودی بوجاق باشد، چه دستاوردی برای کشور خواهد داشت؟

انتهای خبر/۱۳۰۱